De vijf fasen van formatief evalueren
Wat is formatief evalueren?
"Ik kan nu mijn ouders uitleggen wat ik heb geleerd en welke doelen ik heb behaald. Alleen een cijfer zegt niks over wat je kunt."
Leerling Femke
Formatief evalueren is een aanpak waarbij docent en leerlingen inzicht krijgen in het leerproces. Leerdoelen staan centraal, dus het gaat om doelgericht en niet om toetsgericht onderwijs. Docent en leerlingen gaan met elkaar in gesprek en geven samen het leren vorm. Het is een cyclisch proces, dat gericht is op verder leren.
Inzicht in het leerproces
Als docent begeleid je het leerproces van de leerlingen, waarbij zij de kans krijgen om te laten zien waar ze staan, ze fouten mogen maken én kunnen laten zien hoe zij zich hebben ontwikkeld. Leerlingen leren om hun eigen leerdoelen te benoemen en te kiezen, hun eigen prestaties te beoordelen en hun leerproces te sturen. Ook medeleerlingen kunnen een rol spelen, door elkaar feedback te geven en mee te denken over vervolgstappen in het leerproces.
Goed inzicht hebben in het leerproces betekent voor zowel docent als leerlingen dat zij:
- helder hebben waar zij naartoe werken;
- een goed beeld hebben van waar zij staan;
- met gerichte instructie en feedback (nog) niet behaalde doelstellingen kunnen bereiken.
Formatief evalueren is een doorlopend proces, dat beschreven kan worden in een cyclus van vijf samenhangende fasen
Deze fasen zijn benoemd vanuit het perspectief van de docent. In elk van de fasen komen natuurlijk ook activiteiten van de leerling aan de orde. Het gaat er immers om dat je samen met je leerlingen het leren vorm geeft. Medeleerlingen kunnen eveneens een rol spelen.
De formatieve evaluatie cyclus van Gulikers &Baartman, 2017 hebben we iets aangepast. De figuur is nu zowel vanuit het perspectief van de docent als dat van de leerling te lezen.
01
leerverwachtingen verhelderen
02
leerlingactiviteiten uitvoeren en uitkomsten vastleggen
03
uitkomsten analyseren en interpreteren
04
communiceren over de resultaten
05
vervolgacties ondernemen