/
Bouwen aan een fundament voor de toekomst
Het afgelopen jaar zette SLO grote stappen in de actualisatie van het landelijk curriculum. Daarnaast ontwikkelden we samen met onderwijsprofessionals praktijkgerichte programma’s voor het vmbo en de havo. Ook ondersteunden we scholen volop bij het verbeteren van de basisvaardigheden van leerlingen. Jindra Divis, bestuursvoorzitter van SLO: “Met het nieuwe curriculum kunnen scholen hun leerlingen nog beter voorbereiden op de toekomst.”
SLO werkte in 2023 voortvarend verder aan het actualiseren van het landelijk curriculum. Dit in nauwe samenwerking met scholen, onderwijsorganisaties, vakspecialisten, wetenschappers, methode- en toetsmakers en adviseurs. Het nieuwe curriculum betekent een forse verschuiving in focus: van aanbodgerichte onderwijsdoelen naar wat leerlingen écht moeten kennen, kunnen en ervaren. Dat betekent onder andere dat het curriculum praktischer wordt ingestoken. Jindra Divis: “Bovendien creëren we meer samenhang tussen de vakken en de basisvaardigheden worden in elk vak onderwezen. Belangrijk, want basisvaardigheden voor Nederlands, rekenen, digitale geletterdheid en burgerschap zijn noodzakelijk om goed te kunnen functioneren in de maatschappij.”
Actualiseren van kerndoelen
Vanwege de maatschappelijke urgentie rond de basisvaardigheden, gingen we in 2022 eerst aan de slag met het actualiseren van de kerndoelen voor de leergebieden Nederlands, rekenen en wiskunde, burgerschap en digitale geletterdheid. Dat resulteerde in september 2023 in de oplevering van de conceptkerndoelen Nederlands en rekenen en wiskunde. Daarmee was een belangrijke stap gezet in de vernieuwing van het curriculum voor het primair onderwijs, de onderbouw van het voorgezet onderwijs en het (voorgezet) speciaal onderwijs. De nieuwe conceptkerndoelen worden in 2024 getoetst in de praktijk. Dat geldt ook voor de conceptkerndoelen van de nieuwe leergebieden burgerschap en digitale geletterdheid.
Kerndoelen andere leergebieden
Mede dankzij het succes van dit proces, kreeg SLO in 2023 de opdracht van het ministerie van OCW om ook de kerndoelen van de leergebieden mens & maatschappij, mens & natuur, moderne vreemde talen, bewegen & sport en kunst & cultuur te actualiseren. Ook dat verloopt volgens planning: de conceptkerndoelen voor deze leergebieden worden in 2024 opgeleverd.
Examenprogramma’s actualiseren
De actualisatie van de kerndoelen heeft gevolgen voor de examenprogramma’s voor het v(s)o: Nederlands, wiskunde havo en vwo, Friese taal en cultuur, maatschappijleer, moderne vreemde talen, natuurwetenschappelijke vakken en klassieke talen. We namen samen met onderwijspartners deze examenprogramma’s onder de loep. De eerste conceptraamwerken en -karakteristieken werden in 2023 voorgelegd aan advieskringen, die de voorstellen bespraken met hun achterban. Daarmee is de basis gelegd voor het ontwikkelen van de eerste geactualiseerde concepteindtermen. In 2024 worden de eerste conceptexamenprogramma’s opgeleverd aan het ministerie van OCW en beproefd in de onderwijspraktijk.
Nieuw examenvak praktijkgericht programma
Een andere ontwikkeling rond de examenprogramma’s is de toevoeging van het examenvak praktijkgericht programma voor het vmbo gl en tl. We ontwikkelden de afgelopen jaren praktijkgerichte programma’s voor het vmbo en de havo. Hierbij doen leerlingen in de bovenbouw praktische kennis en ervaring op in verschillende werkvelden. “Deze programma’s helpen hen bij het maken van een bewuste keuze voor hun vervolgopleiding”, zegt Divis. “Het gaat om kennis toepassen en niet alleen om kennis tot je nemen. Dit onderwijs is heel praktijkgericht en leerlingen maken realistische opdrachten in samenwerking met bedrijven en instellingen.”
Ontwikkeling van praktijkgerichte programma’s
De conceptexamenprogramma’s voor de praktijkgerichte programma's zijn in 2023 getoetst tijdens ontwikkelpilots. Voor het vmbo (gl/tl) en de havo liepen in 2023 pilots met ruim tweehonderd pilotscholen. In 2024 worden de conceptexamenprogramma’s definitief gemaakt en ter vaststelling aangeboden aan de minister van OCW. We begeleidden de pilotscholen bij het ontwikkelen van onderwijsprogramma’s die aansluiten op de conceptexamenprogramma’s. Dat deden we samen met partners als SPV, platform TL, VNO-NCW, MBO-Raad, Techniekfederatie, VO-raad, Havo-platform en het LAKS. We organiseerden bijeenkomsten, consultatiesessies en schoolbezoeken. Ook ontwikkelden we een handreiking voor de implementatie van de praktijkgerichte programma’s en zetten we een digitale community op waarin ervaringen en publicaties worden gedeeld.
Praktijkgerichte schoolexamenvakken voor de havo
We werken nu toe naar praktijkgerichte schoolexamenvakken voor de havo. De concepten van de havo-praktijkprogramma’s maatschappij en technologie zijn in mei 2023 opgeleverd en worden getoetst in de onderwijspraktijk. We ondersteunen de pilotscholen met handreikingen, een digitale community, conferenties en nieuwsbrieven. In 2023 leverden we ook het conceptexamenprogramma voor het keuzevak (praktijkroute) havo-educatie op. We wierven scholen om het conceptexamenprogramma te beproeven en deelden de resultaten van de pilots via webinars, nieuwsbrieven en artikelen.
Het versterken van basisvaardigheden
Het versterken van de basisvaardigheden in het onderwijs bleef in 2023 een belangrijk onderwerp. Sanne Tromp, directeur kennis en innovatie: “Op bepaalde taal- en rekenvaardigheden van leerlingen is zeker nog winst te behalen. Daarom zetten we in 2023 het programma basisvaardigheden voort. Ons doel: het ontwikkelen én ontsluiten van kennis over het versterken van de basisvaardigheden taal, rekenen-wiskunde, burgerschap en digitale geletterdheid.”
Opbrengsten programma basisvaardigheden
We zetten fors in op het bieden van ondersteuning aan onderwijsprofessionals. We ontwikkelden handreikingen, lesvoorbeelden, artikelen in vakbladen, teamgidsen, een kaartspel en ondersteuningsinstrumenten rond de basisvaardigheden. We analyseerden bovendien de leergebieden burgerschap en digitale geletterdheid. Onze analyses en adviezen zijn gebundeld in factsheets en stappenplannen. We organiseerden vijf keer een klankbordgroep om onze producten te toetsen en publiceerden een Didactief Special over de basisvaardigheden. Al onze kennis en producten maakten we toegankelijk op ons platform basisvaardigheden, dat groeiende bezoekersaantallen noteerde.
Adviesgesprekken
Ook gingen we het veld in en organiseerden congressen, workshops en webinars voor leraren. We voerden bovendien adviesgesprekken met het ministerie van OCW, met NRO en de onderwijsinspectie over het versterken van basisvaardigheden in relatie tot het overheidsbeleid.
Voorbereid op de toekomst
Sanne Tromp: “We hebben afgelopen jaar grote stappen vooruit gezet. We zijn ons aan het voorbereiden op de implementatie van de geactualiseerde kerndoelen. Zodra de politiek een definitief besluit neemt over de kerndoelen, willen wij klaar zijn om scholen te ondersteunen. En vanaf 2024-2025 kunnen scholen al kiezen voor een praktijkgericht programma in het vmbo. We zijn heel blij dat we zo samen een fundament bouwen waarmee het onderwijs de komende jaren vooruit kan. Zo krijgt de volgende generatie leerlingen gelijke kansen om goed voorbereid te zijn op de toekomst.”